تبلیغات
ورود شما به سایت کوچک مان را خیر مقدم عرض می نماییم.
به دلیل بروز بودن سایت لطفا از سایر صفحات وب هم دیدن نمایید.
یائسگی بخش طبیعی از زندگی زنان و پایان همیشگی دوره‌های قاعدگی در یک زن است.
این پیشامد در زنان مسن رخ می‌دهد، به این دلیل که ساخت هورمون استروژن و پروژسترون در تخمدان‌های زن کاهش می‌یابد. این هورمون‌ها دوره‌های قاعدگی را در زنان تنظیم می کنند.
تعداد زنانی که یائسه می شوند، روز به روز در حال افزایش است. طول عمر ما بیشتر شده است اما بین زمانی که در زندگی متکی به خود هستیم و زمانی که به دیگران وابسته می شویم، ۱۰ سال فاصله است.
یائسگی دوران جدیدی از زندگی زنان است که برای سازگاری و درک تغییرات حاصله از آن باید بر میزان آگاهی ها و دانسته های زنان و افراد خانواده و البته جامعه افزود. در گذشته دیدگاه و نگرشی بسیار منفی درباره یائسگی زنان وجود داشت از جمله اینکه یائسگی را مترادف با ازکارافتادگی، ناتوانی، بیماری، آغاز پیری و افسردگی های درازمدت می دانستند.
در حالی که امروزه با توجه به خدمات بهداشتی-درمانی گوناگون و شناخت تغییرات زیستی زنان، این گونه تفکرات و برداشت ها به کلی مردود هستند چرا که بسیاری از زنان در این دوره سعی می کنند فارغ از مشکلات و درگیری های قبلی، به دنبال کسب فرصت های جدیدی برای رسیدن به هدف ها و انگیزه های خود باشند.
به طور کلی می توان گفت یائسگی بخش طبیعی و اجتناب ناپذیر زندگی زنان است و برای هر زنی رخ خواهد داد. تنها با آگاهی از ویژگی های خاص این دوران است که می توان با منطقی ترین شیوه ها با مسائل و مشکلات این دوره به مقابله برخاست.
بیشتر خانم ها قادرند این تغییرات را به آسانی و بدون ابتلا به بحران خاصی طی کنند. شروع یائسگی در زنان، به دلیل بهبود وضعیت تغذیه، زندگی سالم تر و پیشرفت های علم پزشکی چند سالی به تعویق افتاده است و آثار آن حدوداً بین سنین ۴۵ تا ۵۵ سال و طی سه مرحله ظاهر می شود؛
الف- دوره شروع که توام با نامرتبی و کاهش پریودهای ماهیانه است.
ب- دوره میانی که آغازگر بیماری های خاص زنان و رسیدگی های تغذیه یی- پزشکی (مثل گرگرفتگی، تپش قلب و تغییر خلق و خو) است.
ج- دوره پایانی که همراه با قطع کامل پریود های ماهیانه به مدت یک سال است.آنچه در این مقاله می خوانید راهکارهایی است برای کاهش عوارض یائسگی در زنان .
میانگین سن برای زنان در آخرین قاعدگی نزدیک ۵۱ سال است.اما رخ‌دادن یائسگی هر زمانی بین ۴۰ تا ۵۹ سالگی طبیعی است.
زمان بروز یائسگی در میان اغلب زنان مشابه سن یائسگی مادرشان است.
زنانی که با عمل جراحی هر دو تخمدان‌شان را بر می دارند، دچار به اصطلاح “یانسگی جراحی” میشوند. چنانچه رحم برداشته شود، اما تخمدان‌ها باقی گذاشته شوند، نیز قاعدگی نیز در زن متوقف خواهد شد، اما او دچار “یائسگی جراحی” نمی‌شود.
اگر قاعدگی زودتر از حد معمول (پیش از ۴۰ سالگی) متوقف شود، ممکن است پزشک آزمایش خون انجام دهد تا بررسی کند که آیا علت دیگری برای قطع قاعدگی وجود دارد یا نه.
یائسگی مرحله‌ی تدریجی است که می تواند در طی چند سال اتفاق بیفتد.
کاهش استروژن روی وضعیت رحم، سینه ها، استخوان ها، کبد، مغز و روده ها تاثیر می گذارد. ۷۵ درصد از زنان در این دوره دچار گر گرفتگی شده و برای ۱۰ درصد این زنان این مسئله حتی بیش از ۵ سال طول می کشد. علاوه بر گر گرفتگی علائم دیگری نیز برای یائسگی وجود دارد که شامل درد مفصل ها، سختی در تمرکز کردن، عرق کردن بیش از حد، خشکی مهبل، تغییرات خلق و خو، بی خوابی یا کم خوابی، احساس تعرق در شب، تکرر ادرار و در ۵۰ درصد خانم ها، کاهش میل جنسی می باشد.
یائسگی یا منوپوز(Menopause)، مرحله ای از زندگی زنان است که طی آن چرخه عملکرد تخمدان ها به پایان می رسد و هورمون های استروژن و پروژسترون که توسط تخمدان ها ترشح می شود، به شدت کاهش می یابد.
لازم به ذکر است که حتی پس از یائسگی نیز مقداری استروژن توسط غده های آدرنال و ذخایر چربی بدن ترشح می شوند و همچنین مقداری از آندروژن های غدد فوق کلیوی نیز به استروژن تبدیل می شوند.
تغییراتی که زنان در دوره یائسگی بدان دچار می شوند، ناشی از عوامل زیر است:
ژنتیک و عوامل محیطی
ژنتیک از یک طرف و از طرف دیگر عادات تغذیه یی خانواده، شیوه رویارو شدن با مسائل و مشکلات زندگی و میزان فعالیت ها و ورزش های روزانه، از جمله موضوعاتی است که در اغلب خانواده ها از نسلی به نسل به دیگر انتقال می یابد.
تنش ها و بحران های شدید عاطفی
استرس های طولانی مدت و ضربات روحی می توانند موجب توقف چرخه فعالیت تخمدان ها شوند و یائسگی زودهنگام (قبل از ۴۰ سالگی) را در زنان پدید آورند.
شیوه زندگی
تحقیقات نشان می دهند زنانی که عادات تغذیه یی- بهداشتی سالم تری دارند در سن بالاتری هم یائسه می شوند.
سیگار کشیدن
زنانی که سیگار می کشند زودتر دچار یائسگی می شوند زیرا نیکوتین سیگار موجب کاهش ترشح های هورمون های تخمدان ها می شود و توازن سوخت و ساز بدن را مختل می سازد.
کم وزنی های حاد
زنانی که به مدت طولانی از رژیم های غذایی سخت پیروی می کنند، بیشتر در معرض یائسگی های زودتر از موعد هستند.
پروزنی های حاد
کاهش هورمون های مترشحه از تخمدان ها موجب بروز چاقی و اندوختن چربی در بدن می شود که البته با انتخاب رژیم های مناسب می توان به راحتی از آن جلوگیری کرد. افزایش وزن می تواند پیامدهای عمده یی مثل بیماری های قلبی- عروقی، افزایش فشارخون و کاهش عملکرد بدن را به دنبال داشته باشد. بنابراین بهتر است، زنان در این دوران سعی کنند وزن خود را در حالت متعادلی نگه دارند و با اندک افزایشی، بلافاصله کالری مصرفی خود را کم کنند.
برداشتن رحم یا تخمدان
در مواردی که نیاز به برداشتن رحم و تخمدان است، یائسگی نیز سریعاً رخ خواهد داد و تمامی علائم آن نیز بروز خواهد کرد. لازم به ذکر است که برداشتن رحم به تنهایی موجب یائسگی نمی شود زیرا تخمدان ها وظیفه ترشح هورمون های استروژن و پروژسترون را به عهده دارند. به همین دلیل توصیه می شود که تخمدان ها بی دلیل برداشته نشوند.
بروز برخی بیماری ها
برخی بیماری ها مثل ابتلای به دیابت یا فیبروئید ها موجب تاخیر در یائسگی زنان می شود.
در جولای ۲۰۰۳ انجمن سلامتی زنان به این نتیجه رسید که این درمان هیچ تاثیری در کاهش بیماری های قلبی نداشته و درصد ابتلا به سرطان سینه و سکته را افزایش داده و احتمال وقوع سرطان روده و پوکی استخوان را کاهش داده و کلسترول را نیز بالا می برد.
جالب است بدانید که در همه ی گروه های مورد آزمایش، ورزش نقش بسیار مهمی در پایین آوردن احتمال سکته داشته است. درصد ابتلا به سرطان سینه از ۳۰ تا ۳۸ مورد افزایش داشته است، در حالیکه برای خانم هایی که این درمان را کمتر از ۴ سال استفاده می کردند، این درصد افزایشی نداشته است.
خوب است که بدانید با علم امروزی حداقل ۱۰ سال زمان لازم است که هر نوع سرطانی شناخته شود. پس بهترین راه برای پایین آوردن احتمال ابتلا به سرطان سینه در خانم ها این است که وزن خود را کنترل کنند و به وضعیت جسمی خود رسیدگی لازم را داشته باشند و از مصرف الکل هم جداً خودداری کنند.
ورزش بهترین راه برای پایین آوردن خطر ابتلا به سرطان، بالا بردن میل جنسی و سرزندگی است.
از آن جا که تحولات یائسگی در طی ماه ها و سال ها حادث می شود،
یائسگی را می توان به طور کلی به مراحل زیر تقسیم نمود:
* قبل از یائسگی:
این مرحله زمانی است که شما علایم و نشانه های یائسگی را تجربه می نمایید حتی اگر هنوز قاعدگی ها را داشته باشید. افزایش و کاهش سطوح هورمون های بدن تان غیر یکنواخت و نامنظم است و لذا ممکن است گر گرفتگی و دیگر علایم را داشته باشید.
مرحله قبل از یائسگی ممکن است برای ۴ تا ۵ سال و یا بیشتر به طول انجامد. باید توجه داشته باشید که در طی این دوره نیز ممکن است بتوانید باردار شوید؛ اگر چه بعید است.
اهمیت مرحله قبل از یائسگی آن است که خیلی از اختلالات پس از یائسگی از آن زمان شروع می گردند و شما می توانید از بروز آن پیشگیری نمایید.
* پس از یائسگی:
وقتی که ۱۲ ماه از آخرین قاعدگی شما گذشت یائسه محسوب می گردید. تخمدان های شما استروژن بسیار کمتری تولید می کند و دیگر پروژسترون تولید نمی کنند و تخمک نیز، آزاد نمی نماید. سال های پس از وقوع یائسگی را مرحله پس از یائسگی می نامند.
بسیاری از عوارض بالینی می توانند پس از یائسگی توسعه یابند از جمله:
زنان و بیماری قلبی
* بیماری قلبی عروقی:
وقتی سطوح استروژن بدن تان کاهش می یابد خطر بیماری قلبی عروقی در شما افزایش می یابد. به طوری که به تدریج شیوع بیماری قلبی منجر به مرگ زنان، همانند مردان می گردد.
می توانید از اقدامات بسیاری برای کاهش خطر بیماری قلبی کمک بگیرید از جمله اقدامات کاهش دهنده ی ابتلا به بیماری قلبی عبارت هستند از: ترک سیگار در صورت مصرف آن، کاهش و کنترل فشار خون بالا، اجرای منظم تمرینات بدنی و فعالیت های بدنی هوازی و یا پیروی از یک رژیم غذایی سالم حاوی چربی اشباع کم و مقادیر فراوان از غلات کامل و سبزی ها و میوه ها.
* استئو پروز (پوکی استخوان):
در طی چند سال اول پس از یائسگی ممکن است با یک نسبت سریعی تراکم توده استخوانی شما کاهش یابد که این امر شما را در خطر ابتلاء به پوکی استخوان قرار می دهد. پوکی استخوان موجب ضعیف و نازک شدن استخوان ها می گردد و منجر به افزایش خطر شکستگی استخوان می گردد.
زنان بالغ در دوران پس از یائسگی به ویژه مستعد شکستگی استخوان های: لگن، مچ و ستون فقرات هستند. به همین علت دریافت مقادیر کافی کلسیم و ویتامین D در این دوران اهمیت بسیاری دارد( در حدود ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی گرم کلسیم در روز و ۸۰۰ واحد بین المللی ویتامین D در روز).
انجام فعالیت بدنی منظم نیز در عدم پیشرفت پوکی استخوان اهمیت دارد. تمرینات بدنی قدرتی و تقویت کننده مانند پیاده روی و دویدن آهسته به ویژه برای تقویت استخوان های شما مفید هستند. البته لازم به ذکر است که تقویت ذخیره استخوانی از سنین نوجوانی و جوانی ضروری می باشد و در این سنین شما تنها از عدم پیشرفت پوکی استخوان می توانید پیشگیری نمایید.
* بی اختیاری یا عدم کنترل ادرار:
به موازات این که بافت های واژن و رحم شما خاصیت ارتجاعی خود را از دست دهند ممکن است که در خود یک سری مشکلات ادراری به صورت سوزش ادرار و نیز تکرر ادرار را تجربه نمایید.
اغلب پس از این مراحل یک دفع ادرار نا خواسته رخ می دهد این حالت، بی اختیاری ادراری همراه با فوریت (Urge) نامیده می شود که بیمار به محض احساس ادرار دچار ریزش ادرار می شود و قادر به کنترل ادرار تا رسیدن به دستشویی نیست و یا ممکن است دچار دفع بی اختیار ادرار به هنگام سرفه کردن، خندیدن و یا بالا رفتن از جایی(بی اختیاری ادراری استرسی) گردد.
* افزایش وزن:
بسیاری از زنان در طی انتقال به دوران یائسگی دچار افزایش وزن می گردند. کم نیستند خانم هایی که می گویند مانند همیشه غذا می خورند ولی وزن شان روز به روز افزایش می یابد. اولین نکته آن است که باید در این دوران کمتر غذا بخورید( شاید نیاز باشد روزانه به میزان ۲۰۰ تا ۴۰۰ کیلوکالری کمتر غذا بخورید) و فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید تا بتوانید وزن فعلی خود را حفظ نمایید.
لازم به ذکر است که تغییرات هورمونی در این دوران می تواند ۳ تا ۴ کیلو افزایش وزن را برای شما توجیه نماید ولی بیشتر افزایش وزن در این دوران، مربوط به عدم تحرک و تغییر شیوه های زندگی متناسب با این سنین می باشد.
هورمون‌درمانی جایگزین (HRT) درمانی برای یائسگی است که در آن هورمون‌های مصنوعی برای زن تجویز می‌شود.
درHRT ممکن است تنها از استروژن یا از استروژن ترکیب شده با هورمون دیگر جنسی زنانه یعنی پروژستین استفاده شود. در برخی زنان HRT می تواند علائمی مانند گر گرفتگی، و مشکلات دستگاه تناسلی خارجی و برخی مشکلات ادراری باشد. اما HRT برای هر زنی مفید نیست.
اطلاعات جدید از تحقیقات اخیر حاکی از آن است که برای بسیاری از زنان خطرات استفاده از HRT ممکن است بیشتر از سودمندی‌های آن باشد. در این مورد باید با پزشک مشاوره کرد.
بله.داروهایی از قبیل کرم استروژن، داروهای ضد افسردگی با دوز کم، فرآوردهای سویا و برخی مکمل‌های گیاهی ممکن است به برطرف‌شدن برخی نشانه های یائسگی کمک کند.
خاموش کردن گُرگرفتگی
زمان هایی را که دچار گُرگرفتگی می شوید، یادداشت کنید. ببینید این حالت بیشتر بر اثر چه عاملی رخ داده است: استرس، هوای گرم، مصرف کافئین یا الکل. همه اینها علت های شایعی در بروز گُرگرفتگی هستند. زمانی که این حالت شروع می شود آرام باشید و نفس عمیق بکشید (هوا را از بینی بگیرید و از دهان خارج کنید)؛ اما در صورت بحرانی شدن وضع به دکتر مراجعه کنید.
چند روش برای مدارا با عوارض یائسگی
روحیه تان را بالا ببرید و آه و ناله را کم کنید
یائسگی هم مثل سندرم پیش از قاعدگی به روحیه فرد بستگی دارد و نوساناتی در آن ایجاد می کند. اگر دوران پیش از قاعدگی سختی داشته اید، می دانید که تغییرات هورمونی در این دوران ممکن است حتی بیش از دوران یائسگی موجب نوسانات خُلقی شود. در اینجا هم یوگا و تای چی بسیار مفید هستند.
بهتر است این تمرین ها را با همراهی افرادی انجام دهید که از معاشرت با آنها لذت می برید. همچنین استفاده از قرص های ضد بارداری و ضد افسردگی در دوزهای پایین و تحت نظر پزشک و حتی سایر درمان های متنوعی که برای تغییر خُلق توصیه می شوند، مفیدند.
شرایط به خواب رفتن را مهیا کنید
یوگا، تای چی، و یادگیری تمرکز ذهنی نقش خود را در ایجاد خواب راحت ثابت کرده اند. البته هر تمرین ورزشی می تواند تغییر مهمی در خواب ایجاد کند. سه ساعت پیش از خواب هیچ تمرینی نکنید. از میهمانی های آخر شب و مصرف نوشیدنی های مضر بپرهیزید و به جای آن سعی کنید قبل از خواب یک لیوان شیر گرم را به آرامی و با جرعه های متعدد بنوشید. شیر حاوی موادی است که به آرامش شما کمک می کند. اگر به رغم انجام این کارها باز هم خواب تان نبرد از تختخواب بیرون بیایید و آنقدر مطالعه کنید تا خواب آلود شوید. اگر باز هم مشکل رفع نشد به پزشک مراجعه کنید.
خشک کردن عرق شبانه
ممکن است گُرگرفتگی در شب حدود سه دقیقه طول بکشد و بدن تان آنچنان خیس عرق شود که نتوانید بخوابید اما همیشه راه هایی برای سرد کردن بدن وجود دارد.
لباس های ضخیم را از تن دربیاورید و پیژامه سبک و نازک بپوشید. کیسه ای از سبزیجات یخ زده (مثلا نخود فرنگی یخ زده) زیر بالش تان قرار دهید. در طول شب بالش را برگردانید و صورت خود را روی قسمت سرد شده بگذارید. همچنین برای تهویه هوای داخل اتاق می توانید از فن های خنک کننده استفاده کنید.
وقتی موها کم پشت و نازک می شوند
در این دوران موها به سرعت می ریزند و نازک می شوند و البته ممکن است از جاهایی که دوست ندارید در بدن تان سر در بیاورند؛ مثل چانه و صورت!
برای محافظت از موهای باقی مانده از رنگ موهایی استفاده کنید که حداقل مواد شیمیایی را داشته باشند. از قرار گرفتن در زیر نور خوشید بپرهیزید زیرا موجب خشکی موها می شود.
خود را از سردرد خلاص کنید
میگرن در دورانی ائسگی شدت بیشتری دارد و شاید هم برای اولین بار در زمان یائسگی به سراغ تان بیاید. باید به خاطر بسپارید یا در جایی یادداشت کنید که هنگام درد میگرن چه چیزهایی برایتان اتفاق افتاده است. اگر درد آن همراه با گُرگرفتگی بوده، می توانید برای تخفیف آن کارهای مختلفی را که در بالا توضیح داده شد انجام دهید.
اگر گرسنگی موجب درد شما می شود، سعی کنید وعده های غذایی را افزایش دهید و هر وعده غذای اندکی بخورید تا در طول روز اصلا احساس گرسنگی به شما دست ندهد. اگر کم خوابی را عامل میگرن خود یافته اید، سعی کنید در طول روز کمی چُرت بزنید.
جوش صورت در این سن و سال!
حتما توقع دارید آکنه در دوران نوجوانی روی صورت تان ظاهر شود نه در سنین بالای ۵۰ سال اما تعجب خواهید کرد اگر بدانید این مسئله یکی از عوارض معمول در دوران یائسگی است.
مطمئن شوید که مرطوب کننده های پوست، کرم های ضد آفتاب، پاک کننده های آرایش صورت و سایر محصولاتی که برای پوست صورت به کار می روند از نوع ملایم هستند. روی بسته بندیی محصولات به دنبال عباراتی نظیر «بدون روغن»، «مانع ایجاد منفذ در پوست» و «ضد جوش صورت» باشید.
به منظور کاستن از ناراحتی ها و مشکلات دوران یائسگی توجه به چند نکته زیر مفید است.
ورزش
ورزش منظم و نه چندان سنگین موجب افزایش فعالیت های غدد داخلی بدن و از جمله هیپوفیز برای تحریک تخمدان ها و ترشح هورمون می شود. مطالعات اخیر نشان می دهد زمانی که زنان طی دوران یائسه شدن هستند، اگر به طور منظم ورزش و تحرک بدنی دشته باشند، کمتر دچار تعریق و گرگرفتگی می شوند. زنان باید ورزش را در دوران یائسگی جزء اولویت های زندگی خود قرار دهند.
شما می توانید در ابتدا ۲ تا ۳ بار در هفته و به مدت ۱۵ الی ۳۰ دقیقه ورزش را آغاز کنید. با این میزان ورزش، از ۴۰ درصد سرعت ضربان قلب خود استفاده خواهید کرد. پس از یک ماه می توانید این میزان را به ۴ بار و مدت ۱۵ الی ۳۰ دقیقه در هفته افزایش دهید.
با این میزان ورزش از ۹۰ درصد سرعت ضربان قلب خود استفاده خواهید کرد. چنانچه قصد دارید از طریق انجام حرکات ورزشی وزن خود را کاهش دهید، تعداد آن را به ۵ بار در هفته و مدت آن را به ۴۵ دقیقه افزایش دهید. ورزش های هوازی (اروبیک) نیز سوخت و ساز بدن را تقویت می کنند و موجب استحکام استخوان ها می شوند. همچنین می توانید از ورزش های قدرتی که موجب قوی شدن عضلات می شوند، استفاده کنید.
تنفس عمیق
روش های آرام سازی عضلات توام با تنفس عمیق نیز موجب کاهش علائم یائسگی می شود. اساس این تکنیک ها به این شرح است؛ در وضعیت راحتی بنشینید، چشمان خود را ببندید و تمام ماهیچه های خود را شل کنید. در این حالت شروع به تنفس عمیق کنید و هوا را بسیار آرام از ریه های خود خارج سازید. سعی کنید در طول روز ۱۰ الی ۲۰ دقیقه این عمل را تکرار کنید.
رژیم غذایی
تغذیه مناسب موجب جذب عناصر مختلف غذاها و به دنبال آن افزایش سطح هورمون های بدن می شوند. برای مثال، خوردن شیرینی، شکلات، قهوه و دسرهای شیرین برای خانم هایی که تغییرات دوران یائسگی را طی می کنند، مناسب نیست زیرا مواد قندی موجب افزایش هورمون های قشر آدرنال و کاهش سطح استروژن تخمدان ها می شوند. از آنجایی که با افزایش سن، میزان سوخت و ساز بدن نیز کاهش می یابد، در میانسالی میزان کالری مصرفی روزانه باید بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ کالری کمتر از گذشته باشد.
همان طور که ذکر شد، یکی از ناراحتی های شایع دوران یائسگی زنان، احساس خستگی مفرط است که می تواند ناشی از کاهش قند خون، کم خونی یا کم کاری غده تیروئید باشد.
برای کاستن از میزان خستگی ناشی از پایین بودن قند خون توصیه می شود
منظور از کم خونی، کاهش مقدار هموگلوبین خون است. این کاهش موجب نرسیدن اکسیژن کافی به سلول های بدن و به دنبال آن کاهش کارایی ماهیچه ها و اندام ها می شود. از عوارض مستقیم کم خونی، سرگیجه، عصبانیت، سردرد، ضعف حافظه، خواب آلودگی و شدت ضربان قلب را می توان نام برد. کم خونی، ناشی از خونریزی یا کمبود مواد غذایی به ویژه آهن است.
ویدئو های مربوط به یائسگی